Działanie to umożliwi wypracowanie rekomendacji dotyczących zapobiegania niedoborom jodu przede wszystkim w grupach wrażliwych, czyli u kobiet w ciąży i karmiących, noworodków oraz dzieci w wieku szkolnym.

Dlaczego potrzebujemy jodu

Jod jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Od ich właściwego stężenia zależy m.in. prawidłowy rozwój i funkcjonowanie mózgu, układu nerwowego, serca, mięśni, nerek i przysadki mózgowej. Hormony te regulują prawidłowe utrzymanie temperatury ciała, wytwarzanie energii, a także biorą udział w procesach oddychania komórkowego.

Na niedobór jodu szczególnie narażone są kobiety w ciąży i ich dzieci – jego braki prowadzą do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu płodu. W związku z tym towarzystwa naukowe, w tym Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne, zalecają stosowanie przez kobiety ciężarne i planujące ciążę suplementów diety gwarantujących optymalne spożycie tego pierwiastka.

Jak bada się niedobory jodu

Pierwszym krok to analiza danych dotyczących aktualnego modelu profilaktyki jodowej na podstawie bazy danych ogólnokrajowego przesiewu neonatologicznego w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy. Pozwala ona na ocenę częstości występowania chorób tarczycy w grupie dzieci szkolnych oraz kobiet ciężarnych i karmiących piersią.

Obecnie trwa badanie ankietowe wśród kobiet ciężarnych i  karmiących piersią oraz dzieci w wieku szkolnym (ankieta skierowana do rodziców). Badanie pozwoli ocenić dzienne spożycie jodu w produktach spożywczych, suplementach diety i lekach. W badaniu bierze udział 100 kobiet ciężarnych, 300 kobiet karmiących oraz 1000 dzieci.

Do badania losowo wybrano pięć województw, następnie w każdym województwie wytypowano jeden szpital z oddziałem położniczym. Kolejnym planowanym krokiem jest kampania informacyjno-edukacyjna, a także rozesłanie dwóch tysięcy plakatów do poradni ginekologiczno-położniczych. Badanie potrwa do końca 2017 roku.

Czy potrzebne są nowe zasady profilaktyki jodowej?

Od 1997 roku w Polsce jodowanie soli jest obowiązkowe. Pomimo wprowadzonych regulacji wciąż zauważamy zdrowotne konsekwencje  niedoboru tego pierwiastka. WHO oraz Światowa Sieć Jodowa (Global Iodine Network) zalecają regularny nadzór nad prowadzoną profilaktyką.