Partner serwisu
25 października 2017

Prace nad nowymi regulacjami dotyczącymi suplementów diety

Kategoria: Czyżewscy Kancelaria Adwokacka

W dniu 4 września 2017 r. Departament Żywności Prozdrowotnej działający w ramach Głównego Inspektoratu Sanitarnego przygotował wkład do projektu zmiany ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Celem regulacji jest zwiększenie bezpieczeństwa konsumentów poprzez zapewnienie skuteczniejszego nadzoru nad suplementami diety, ich reklamą, prezentacją i oznakowaniem.

Prace nad nowymi regulacjami dotyczącymi suplementów diety

Nie kwestionując potrzeby wprowadzenia zmian do obowiązującej ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia należy wskazać, że projekt zawiera pewne kontrowersyjne postanowienia, które mogą negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie rynku. W szczególności, duże wątpliwości budzi planowane zwiększenie wysokości maksymalnych kar pieniężnych za nieprzestrzeganie przepisów prawa żywnościowego, wprowadzenie możliwości zakazania prezentacji i reklamy suplementu diety w środkach masowego przekazu na czas określony, nie dłuższy niż 12 miesięcy czy też proponowany zakaz stosowania marek parasolowych.

Nazwa suplementu diety

Planowane zmiany mają wyłączyć możliwość wprowadzania do obrotu suplementu diety pod nazwą zawierającą wspólny główny człon z nazwą wyrobu medycznego, kosmetyku lub produktu leczniczego. Powyższe postanowienie budzi liczne wątpliwości.

Po pierwsze, zakaz stosowania nazw parasolowych (mających wspólny główny człon nazwy) dla suplementów diety, produktów leczniczych, kosmetyków i wyrobów medycznych uznać należy za środek nieproporcjonalny w stosunku do celu regulacji jakim ma być ograniczenie ryzyka wprowadzenia w błąd konsumentów co do rodzaju produktu. Wystarczające dla osiągnięcia tego celu jest bowiem planowane przez autorów projektu wprowadzenie obowiązku umieszczania na opakowaniach oraz w reklamach suplementu diety informacji wskazującej, że celem produktu jest uzupełnienie normalnej diety (zob. niżej). Zgodnie z oceną skutków regulacji przygotowaną przez projektodawców uzupełnienie nazwy suplementu diety o wskazaną wyżej treść spowoduje bowiem przekazanie konsumentowi pełnej informacji o charakterystyce tego produktu i zwiększy świadomość, z jakim produktem ma się do czynienia, czyli ze środkiem spożywczym. Nie ma zatem jakichkolwiek powodów do nakładania na przedsiębiorców zakazu stosowania nazw parasolowych.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że wprowadzenie zakazu stosowania nazw parasolowych dla pewnych kategorii produktów nie jest także zasadne ze względu na dostrzegalne dla przeciętnego konsumenta różnice między suplementami diety, kosmetykami a wyrobami medycznymi. Ponadto należy zauważyć, że projekt nie zawiera przepisów przejściowych, które regulowałyby zasady dostosowania się do nowych regulacji.

Zgodnie z projektem ustawy informacja, o której mowa w ust. 5b (tj. wskazanie, że celem produktu jest uzupełnienie normalnej diety) powinna być umieszczona w sposób czytelny, w głównym polu widzenia i oddzielona niebieskim paskiem o szerokości 1 mm. Zgodnie z zamiarem projektodawców informacja powinna zajmować nie mniej niż 20 % opakowania suplementu diety. Wydaje się jednak, że właściwsze byłoby odniesienie się do płaszczyzny opakowania, tak jak ma to miejsce np. w ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.

Wykaz składników roślinnych

Autorzy projektu ustawy przewidują wprowadzenie, w formie rozporządzenia ministra właściwego do spraw zdrowia, wykazu składników roślinnych, które mogą być stosowane w produkcji suplementów diety. Zgodnie z uzasadnieniem projektu wskazane rozwiązanie ma na celu ułatwienie przedsiębiorcom produkcji oraz wprowadzania do obrotu w Polsce suplementów diety. Wykaz stanowić ma także podstawę dla przedsiębiorców oraz urzędowej kontroli żywności do jednolitego podejścia w kwestii czy dany składnik roślinny może być w składzie przedmiotowych produktów. Zgodnie z założeniami, wykaz składników roślinnych, które mogą być stosowane w produkcji suplementów diety, powinien zawierać nazwę łacińską rośliny, część rośliny oraz ograniczenia stosowania rośliny ze względu na ochronę zdrowia konsumenta.

Zmiany w reklamie

Projekt ustawy zawiera szereg przepisów regulujących zasady prowadzenia reklamy suplementów diety. Zgodnie z projektem prezentacja i reklama suplementu diety powinny zawierać informację wskazującą, że suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. W przypadku audiowizualnej formy przekazu informacja, o której mowa powyżej powinna być umieszczona w dolnej części prezentacji i reklamy, na płaszczyźnie stanowiącej nie mniej niż 20% jej powierzchni, w taki sposób, aby tekst wyróżniał się od tła płaszczyzny, był widoczny, czytelny, nieruchomy, umieszczony poziomo. Informacja powinna być odczytana w sposób wyraźny w języku polskim i powinna ukazywać się na ekranie przez cały czas emisji reklamy. Podobne wymogi co do powierzchni informacji przewidziano dla prezentacji i reklamy prowadzonej w formie wizualnej (np. w prasie lub w formie animowanych bannerów niezawierających elementów dźwiękowych).

O ile propozycja właściwego oznaczania przekazów reklamowych lub prezentacji suplementów diety jest słuszna, wprowadzenie obowiązku przewidującego umieszczenie informacji o przeznaczeniu produktu na powierzchni zajmującej aż 20% reklamy jest nieproporcjonalne. Należy wskazać, że nawet w odniesieniu do reklamy produktów leczniczych obowiązkowe ostrzeżenia mogą zajmować nie mniej niż 10% powierzchni reklamy.

Ponadto zgodnie z projektem prezentacja i reklama suplementu diety nie będą mogły wykorzystywać wizerunku lub rekomendacji rzeczywistego lub fikcyjnego lekarza, farmaceuty, pielęgniarki, położnej lub rzeczywistej lub fikcyjnej osoby posiadającej wykształcenie medyczne lub pokrewne. Jest to ograniczenie idące nieco dalej niż uchwalony niedawno branżowy Kodeks Dobrych Praktyk Reklamy Suplementów Diety przewidujący zakaz wykorzystywania wizerunku lub rekomendacji rzeczywistego lub fikcyjnego lekarza, farmaceuty, pielęgniarki, położnej lub rzeczywistej lub fikcyjnej osoby posiadającej wykształcenie lekarskie, farmaceutyczne, pielęgniarskie, położnicze.

Nadzór nad reklamą

Zgodnie z projektowaną ustawą nadzór nad przestrzeganiem przepisów w zakresie prezentacji i reklamy suplementów diety ma sprawować Główny Inspektor Sanitarny. Główny Inspektor Sanitarny będzie mógł w drodze decyzji nakazać zaprzestania ukazywania się lub prowadzenia prezentacji i reklamy suplementu diety sprzecznej z obowiązującymi przepisami, nakazać usunięcie stwierdzonych naruszeń lub nakazać publikację wydanej decyzji w miejscach, w których ukazała się prezentacja i reklama suplementu diety sprzeczna z obowiązującymi przepisami oraz publikację sprostowania błędnej prezentacji i reklamy suplementu diety. Ponadto, jeżeli ustawa zostanie uchwalona zgodnie z obowiązującym brzmieniem projektu Główny Inspektor Sanitarny będzie mógł zakazać prezentacji i reklamy suplementu diety w środkach masowego przekazu na czas określony, nie dłuższy niż 12 miesięcy. Powyższe rozwiązanie na ma odpowiednika w prawie farmaceutycznym w odniesieniu do reklamy produktów leczniczych i budzi poważne wątpliwości co do jego proporcjonalności.

Dodatkowo, zgodnie z planowanym art. 27a ust2 ustaw za prowadzenie prezentacji i reklamy suplementu diety odpowiedzialny jest co do zasady podmiot wprowadzający suplement diety pod własną firmą (co do zasady producent lub importer na rynek UE), chyba, że udowodni on, że prezentacja i reklama była prowadzona bez jego wiedzy i nie na jego zlecenie. Powyższy przepis niewątpliwie może stanowić nadmierne obciążenie dla producentów suplementów diety. Istnieje zagrożenie, że producenci suplementów diety będą zobowiązani do udowodnienia (nawet nie uprawdopodobnienia) braku związku z komunikatami mającymi cechy reklamy suplementu diety zamieszczanymi bez jego wiedzy i zgody np. w opisach produktów w sklepach internetowych, w każdym przypadku.

Kary finansowe

Nieprzestrzeganie wymagań w zakresie prezentacji i reklamy audiowizualnej, wizualnej oraz dźwiękowej (m.in. co do umieszczania informacji o przeznaczeniu produktu) ma podlegać karze pieniężnej w wysokości do 20 000 000 zł. Należy zauważyć, że wskazane wyżej kary odbiegają od kar przewidzianych za naruszenie przepisów regulujących obrót innymi dobrami podlegającymi nadzorowi inspekcji sanitarnej oraz inspekcji handlowej. Co istotne, nawet w przypadku reklamy produktów leczniczych niedopuszczonych do obrotu lub w razie reklamy sprzecznej z Charakterystyką Produktu Leczniczego kara grzywny maksymalna odpowiedzialność finansowa może wynieść do 1 080 000 zł.

Należy zwrócić uwagę, że projektując nowe przepisy dotyczące kar pieniężnych za naruszenia przepisów ustawy nie zmieniono jednak przepisu odsyłającego w zakresie nieuregulowanym w ustawie do przepisów działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. Powyższe rozwiązanie wobec wprowadzenia w ostatnim czasie do kodeksu postępowania administracyjnego przepisów ogólnych odnoszących się do kar pieniężnych (art. 189a-189k kodeksu postępowania administracyjnego) należy uznać za niewłaściwe.

W celu uproszczenia zasad wymiaru kar pieniężnych niezbędne byłoby zatem odwołanie, w zakresie nieuregulowanym w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia, do przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.

fot. 123rf.com
Nie ma jeszcze komentarzy...
CAPTCHA Image


Zaloguj się do profilu / utwórz profil
Strona używa plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. OK, AKCEPTUJĘ