Branża inżynieryjna jest pełna akronimów, a termin BMS lub system zarządzania budynkiem jest często używany wśród inżynierów. Specjaliści z branży rozumieją to pojęcie jednak różnorako, a znalezienie wspólnej platformy porozumienia jest bardzo istotne.

Uczestnicząc w różnych projektach i zagadnieniach, spotkaliśmy się z różnymi interpretacjami i podejściami do BMS. Niekiedy był on rozumiany jako prosty system do zarządzania oświetleniem w budynku, centralny system do monitorowania systemów HVAC i ewentualnie zbierania danych o zużyciu mediów. Jednak w nowoczesnym przemyśle, pełnym instalacji i systemów pomocniczych, BMS rozrasta się do ogromnych rozmiarów pod względem zarządzanych i monitorowanych systemów, ilości integracji z różnymi pakietami, systemami czy nawet pojedynczymi urządzeniami. Jest to szczególnie widoczne, gdy spojrzymy na BMS objęty linią biznesową Advanced Technologies and Life Sciences (ATLS), w której budynki, ich systemy i warunki stają się częścią ściśle monitorowanej produkcji. Szczególnym przypadkiem takiej integracji są projekty farmaceutyczne, gdzie BMS lub jego system monitorowania środowiska (EMS) jest systemem walidowanym, tj. podlegającym specjalnym ograniczeniom i monitorowaniu zgodnie z ustalonymi zasadami Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) dla zakładów farmaceutycznych. Dlatego kluczowe dla nas jest prawidłowe zdefiniowanie BMS dla każdego projektu indywidualnie, tak by optymalnie spełniał swoją rolę.

Nie możemy pokusić się o podanie definicji mającej zastosowanie do wszystkich projektów. Każdy przypadek jest indywidualny i musi ona być wynikiem dogłębnej analizy potrzeb. Cechą wspólną na pewno jest to, że BMS to system automatyki integrujący systemy techniczne w jeden wspólny system umożliwiający efektywne zarządzanie informacjami i danymi w celu kontroli, zarządzania, archiwizacji trendów i podejmowania decyzji.

Ideą BMS jest sterowanie parametrami pracy poszczególnych układów lub urządzeń oraz monitorowanie parametrów, które informują o stanach, alarmach, awariach, zdarzeniach oraz wspomagają pracę tych systemów i przywracają je do pracy po wszelkich awariach w sposób bezpieczny i systematyczny. W tym celu systemy BMS wyposażone są w stacje robocze i interfejsy graficzne (SCADA) wspomagające operatora w podejmowaniu decyzji, a także serwery zbierające trendy, historię alarmów awaryjnych oraz monitorujące kluczowe parametry instalacji i budynków.

Obecnie większość urządzeń przemysłowych jest zautomatyzowana i może pracować niezależnie. Z punktu widzenia utrzymania wygodniej jest zarządzać nimi z centralnego punktu, a do tego niezbędny jest wspólny system integracji.

Jak już wspomnieliśmy, zakres BMS zależy od tego, jak zdefiniujemy jego funkcjonalność, zakres integracji i możliwości rozbudowy. Należy zaznaczyć, że dla dużej części instalacji zakres, jaki obejmuje BMS, będzie się zmieniał w czasie, a dokładniej ewoluował do potrzeb. W przypadku projektów farmaceutycznych i walidowanych systemów, możliwości takiej rozbudowy będą ograniczone, ale w innych systemach lub ich obszarach takie modyfikacje często występują. Ogólnie przyjmujemy, że wszystkie instalacje przemysłowe, które nie są bezpośrednio zarządzane przez system sterowania procesem (PCS) lub rozproszony system sterowania/awaryjne wyłączanie (DCS/ESD), powinno być brane pod nadzór BMS. Dlatego specyfikując wymagania stawiane systemowi BMS, duży nacisk kładziemy na jego uniwersalność i możliwość dalszej rozbudowy.

Projektant BMS powinien jednak zachować szczególną ostrożność podczas integracji ich z systemami bezpieczeństwa lub systemami wykrywania pożaru, ponieważ podlegają one surowym przepisom i lokalnym wytycznym. Takie przepisy różnią się w różnych krajach (nawet w obrębie Unii Europejskiej) i podlegają zatwierdzeniu przez lokalnych inspektorów/inżynierów bezpieczeństwa pożarowego. W związku z tym potrzebna jest dość specjalistyczna wiedza w tym zakresie. Nie wszystko, co oferują dostawcy kompleksowych rozwiązań, da się wdrożyć bez weryfikacji.

Dlatego rola inżyniera, który posiada wiedzę z zakresu BMS jest bardzo ważna i wspólnie z klientem lub właścicielem technologii będzie w stanie zdefiniować potrzeby i funkcjonalność systemu BMS.

My rozumiemy, że o ile sytemy produkcyjne są istotą zakładu, o tyle BMS zapewnia im optymalne warunki pracy, bez których efektywna produkcja nie mogłaby się odbywać.

Damian Skiba - Inżynier specjalista I&CS/AKPiA

Piotr Zielaskiewicz - Inżynier specjalista, Kierownik Pracowni I&CS/AKPiA