Ilu pacjentów korzysta z rehabilitacji kardiologicznej?

Rehabilitacja kardiologiczna przynosi wiele korzyści zdrowotnych, jednak wciąż nie jest ona dostępna dla wszystkich pacjentów po przebytych incydentach sercowo-naczyniowych. Kompleksową rehabilitację kardiologiczną przechodzi jedynie 25% pacjentów[1], a jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest brak świadomości, że rehabilitacja kardiologiczna to konieczność, która powinna rozpocząć się jak najszybciej u pacjentów z przebytymi incydentami sercowo-naczyniowymi.

Pacjent może uzyskać skierowanie na rehabilitację w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia wystawione przez lekarza:  z Oddziału Kardiochirurgicznego, Kardiologicznego, Chorób Wewnętrznych, Poradni Kardiologicznej lub z Poradni Rehabilitacyjnej mającej umowę z NFZ. Rehabilitacja kardiologiczna może być realizowana w formie stacjonarnej, ambulatoryjnej lub jako telerehabilitacja hybrydowa, która składa się z dwóch etapów (po tygodniu pobytu w szpitalu lub oddziale dziennym można przejść na formę „zdalną”).

Jak podkreśla prof. Ryszard Piotrowicz, ekspert kampanii społecznej „Akcja Kardioprotekcja” „bardzo ważne jest, aby nie zwlekać z decyzją i traktować rehabilitację jako dalszy etap leczenia po incydencie sercowo-naczyniowym. Przynosi ona korzystne efekty, na czele których znajduje się m.in. modyfikacja czynników ryzyka rozwoju miażdżycy i jej powikłań ( zawał serca, udar mózgu)”. Rehabilitacja powinna się rozpocząć nie później niż w ciągu 30 dni po wypisie ze szpitala, w przypadku niepowikłanej angioplastyki lub zawału, nie później niż w ciągu 42 dni jeśli zawał był powikłany oraz do 52 dni w przypadku zabiegów kardiochirurgicznych.

Alternatywną drogą jest zakwalifikowanie pacjenta do programu KOS-zawał[2]. Pacjenci włączeni do tego programu mają łatwiejszy dostęp do specjalistów. Niestety według prof. dr hab. n. med. Piotra Jankowskiego ,,(…)zdarza się, że lekarz chciałby skierować pacjenta do programu rehabilitacji, ale pacjent nie jest do tego przekonany”. Skąd takie nastawienie u pacjenta? Przyczyną najczęściej jest dezinformacja, której źródłem jest m.in. internet – stąd kluczową rolę odgrywa edukacja i dostęp do publikacji oraz materiałów przygotowanych przez specjalistów ochrony zdrowia.

Aby wesprzeć pacjentów w podjęciu decyzji i samej rehabilitacji kardiologicznej eksperci „Akcji Kardioprotekcji” na stronie www.kardioprotekcja.pl przygotowali „Ścieżkę Pacjenta” – przewodnik po rehabilitacji kardiologicznej. Zawiera on interaktywną mapę ośrodków rehabilitacyjnych oraz szczegółowe instrukcje postępowania dla pacjentów po przebytym incydencie sercowo-naczyniowym.

KardioRehab, czyli cztery filary skutecznej rehabilitacji kardiologicznej

Eksperci kampanii opracowali rekomendacje w postaci 4 filarów skutecznej kardioprotekcji i rehabilitacji kardiologicznej jako metody skutecznie redukujące zachorowalność i ryzyko ponownych hospitalizacji z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Każdy z filarów jest tak samo ważny, a razem  tworzą kompleksową, integralną strategię dla zdrowia serca.

Pierwszym z nich jest regularna aktywność fizyczna, która powinna być realizowana prewencyjnie, ale i w skutecznej rehabilitacji kardiologicznej wśród pacjentów po przebytych incydentach sercowo-naczyniowych. „Trening fizyczny powinien być dopasowany indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie przeprowadzonych prób wysiłkowych i zgodnie z ustaleniami z lekarzem prowadzącym. Może być to trening wytrzymałościowy np. nordic walking, trening oddechowy wspierany przez urządzenia do treningu mięśni oddechowych lub trening oporowy i rozciągający, do którego są wykorzystywane ciężarki oraz taśmy” – zaznacza Dominika Rosińska, fizjoterapeutka i ambasadorka ogólnopolskiej kampanii „Akcja Kardioprotekcja”.

Kolejnym filarem jest zdrowa, zbilansowana dieta. „Najbardziej zalecanym modelem żywienia w prewencji chorób sercowo-naczyniowych jest dieta śródziemnomorska oparta na produktach pochodzenia roślinnego” – wskazuje Klaudia Wiśniewska – dietetyczka kliniczna, ekspertka kampanii i autorka przepisów udostępnianych pacjentom.

Należy również pamiętać o wsparciu psychologicznym. Medytacja i odpowiednie techniki relaksujące pomagają w radzeniu sobie ze stresem, który może być spowodowany chorobą. „Współpraca ze specjalistą i oswajanie pacjenta z sytuacją, w której jest po incydencie sercowym to realna pomoc w zmianie stylu życia, zarządzaniu stresem i emocjami. Pozwala to zwiększyć skuteczność leczenia oraz poprawić jakość życia pacjentów” – podkreśla psycholog dr Adrianna Sobol, ambasadorka ogólnopolskiej kampanii „Akcja Kardioprotekcja”.

Prof. dr hab. n. med. Piotr Jankowski, ekspert ogólnopolskiej kampanii „Akcja Kardioprotekcja” podkreśla istotność interwencji farmakologicznej. „W prewencji wtórnej – zgodnie z zaleceniami lekarza - warto przyjmować kwas acetylosalicylowy, który po zawale serca zmniejsza ryzyko zgonu o 12% i wydłuża życie. Problem pojawia się jednak, gdy pacjenci nie przyjmują leków regularnie, a z badań wynika, że wśród osób która przyjmują farmakoterapię, aż 34% osób nie stosuje leków regularnie, zmniejszając tym samym efektywność terapii.”

Na stronie internetowej kampanii www.kardioprotekcja.pl w zakładce KardioRehab znajduje się pakiet dostępnych dla wszystkich przepisów i ćwiczeń przygotowanych we współpracy z ambasadorami kampanii.

Jak samodzielnie dbać o serce?

Eksperci kampanii zachęcają do wykonania KardioTest ,który pozwala  sprawdzić stan swojego serca. Każda osoba po ukończeniu KardioTestu otrzymuje spersonalizowane zalecenia jak wdrożyć działania kardioprotekcyjne i rehabilitację kardiologiczną.

 

[1] Dane na podstawie wywiadu Karoliny Krawczyk z prof. Ryszardem Piotrowiczem, 2018

[2] Kompleksowa Opieka Specjalistyczna; program rocznej, kompleksowej specjalistycznej opieki kardiologicznej w zakresie: leczenia szpitalnego, ambulatoryjnego i rehabilitacji przeznaczony dla pacjentów po zawale mięśnia sercowego

 

[1] CDC. WISQARS dostępne na stronie https://wisqars.cdc.gov/data/explore-data/home Accessed 20 December 2022;