PROLOG

Pewnie nieraz chciałeś wejść w moją skórę, myśląc sobie: fajnie byłoby być Steve’em Jobsem. No dobra, wyobraź więc sobie, że to ty jesteś twórcą firmy, dzięki której ludzie mogą dotknąć swych marzeń. A świat podziwia twój geniusz.

Tyle że – i tu sielanka się kończy – któregoś dnia John Sculley, jeden z twoich dyrektorów, przejmuje kontrolę nad zarządem. I tak, niczym Ludwik XVI wywleczony przez motłoch z karety, tracisz swe królestwo i trafiasz na bruk. To właśnie przeżyłem.

A teraz – jeśli nasze gdybanie ma mieć jakiś sens – wyobraź sobie, że Apple to twoje ciało. I że wśród 20 tysięcy genów, które ma każda twoja komórka, odpowiednikiem Judasza Sculleya jest gen Tsg101.

Jeśli nie chcesz, by cię ten zdrajca dopadł, musisz poznać jego słabości i wykorzystać je przeciw niemu.

DLACZEGO POWINNO CIĘ TO OBCHODZIĆ

Kiedy organizm jest zdrowy, różne białka kodowane przez geny pilnują, by każda komórka dzieliła się pewną liczbę razy, a potem umierała. Są jednak komórki, które białek nie słuchają – komórki raka. Dzielą się błyskawicznie i po swojemu, a organizm nie ma na nie żadnego wpływu. Ba, to one przejmują nad nim kontrolę!

Białko, które koduje gen Tsg101, bierze udział i w infekcji komórek niektórymi wirusami, choćby HIV czy Ebola, i w tzw. procesach nowotworzenia. By można było opracować nowe terapie przeciw wirusom i nowotworom, trzeba wpierw zrozumieć, jak działa ten gen. 

Polscy naukowcy ustalili już, że Tsg101 może także utrudniać życie wielu innym genom. Niedobór białka, które koduje Tsg101, wpływa bowiem na tzw. proces transkrypcji, czyli tłumaczenia informacji zapisanej w genach dla tworzenia w komórce odpowiednich białek. Teraz pospołu z uczonymi ze Szwajcarii Polacy chcą ustalić, na jakie inne geny wpływa Tsg101 i jak te mechanizmy są zaburzone w procesach nowotworzenia.

– Interesuje nas to, w jakim stopniu można zablokować białko Tsg101, by zatrzymać uwalnianie wirusów z zakażonej komórki – mówi prof. Marta Miączyńska, szefowa Pracowni Biologii Komórki w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej w Warszawie, kierująca pracami polskiego zespołu. – Przypuszczamy, że leki, które z założenia będą antywirusowe, blokując to białko nie tylko zablokują uwalnianie wirusów, ale także będą wpływać na sygnalizację wewnątrzkomórkową.

GDZIE TU NOWOŚĆ

Dotychczas nikt nie badał genu Tsg101 na taką skalę i tak kompleksowo. Uczeni zastosowali równolegle kilka modeli doświadczalnych: hodowle komórek ludzkich, organizmy modelowe, zdrowe i patologiczne tkanki ludzkie i tzw. analizy bioinformatyczne in silico (z użyciem komputerów). Tsg101 występuje także u ryb Danio pręgowany oraz muszek owocowych Drosophila melanogaster, więc naukowcy badają i te gatunki.

CO ROBIĄ POLACY…

W badaniach uczonych z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie, których pracą kieruje prof. Marta Miączyńska, wykorzystywane są hodowle komórkowe oraz zdrowe i patologiczne tkanki ludzkie.

… A CO SZWAJCARZY

Dwa szwajcarskie zespoły, pod kierunkiem prof. Jeana Gruenberga oraz prof. Marcosa Gonzalez-Gaitana, prowadzą eksperymenty naukowe z rybami z gatunku Danio pręgowany oraz z muszkami owocowymi Drosophila melanogaster.

SŁOWNICZEK

GEN – podstawowa jednostka dziedziczenia, która decyduje o tym, jakie cechy zostaną przekazane przez organizm jego potomstwu.

KODOWANIE BIAŁEK – zapisywanie informacji genetycznej w aminokwasach, które wchodzą w skład białek.

NOWOTWORZENIE – rozwój tkanki nowotworowej. Jego oznaką jest powstawanie guzków, guzów, wyrośli, nacieków, zgrubień i owrzodzeń.

DLA PORZĄDKU

Tytuł projektu:                     Rola genu Tsg101 (tumor susceptibility gene 101) w regulacji transkrypcji w zdrowiu i chorobie

Beneficjent:                           Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie (prof. dr hab. Marta Miączyńska)

Partner szwajcarski:            Uniwersytet w Genewie (prof. Jean Gruenberg)

Okres realizacji:                   2012.01.01 – 2016.09.30

Dofinansowanie:                  6 297 403,61 zł

Strona internetowa projektu: www.iimcb.gov.pl/polish-swiss_project.html

Projekt realizowany i finansowany w ramach Polsko-Szwajcarskiego Programu Badawczego. Dzięki PSPB powstają nowe sieci powiązań polskich jednostek naukowych z wiodącymi w danej dziedzinie partnerami zagranicznymi, co przekłada się na poszerzenie horyzontów badawczych po obu stronach. Instytucją odpowiedzialną za wdrażanie Programu jest Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy, występujący jako Instytucja Realizująca.

Źróło i fot.: PSPB

Więcej PSPB