Brak statystyk o błędach związanych z niewłaściwym podaniem leku w polskich szpitalach nie oznacza, że takie pomyłki mają miejsce bardzo rzadko. Niestety w Polsce nie prowadzi się rejestru wszystkich tego typu zdarzeń, a informacje o nich stają się jawne dopiero w momencie utraty zdrowia lub życia pacjenta.

Badania z innych krajów pokazują, jak duża jest skala tego zjawiska. Badania amerykańskie wykazały, że błędy związane z lekami występują w 20% dawek przeznaczonych dla hospitalizowanych pacjentów. Aż 38% błędów związanych z farmakoterapią dotyczy niewłaściwego podania leku. Szacuje się również, że koszty związane z nakładami na dodatkową opiekę w wyniku popełnionych błędów kształtują się na poziomie 17-29 miliardów dolarów rocznie. Badania brytyjskie wykazały natomiast, że spośród 8 milionów przyjęć rocznie, około 850 000 wiąże się z incydentami zagrażającymi bezpieczeństwu pacjenta. Skutkuje to dodatkowymi kosztami w wysokości 2 miliardów funtów, będących rezultatem dodatkowych dni opieki w szpitalu.

Przyczyna błędów tkwi w dużej liczbie czynności manualnych i administracyjnych, które musi wykonywać personel pielęgniarski w sytuacji braku wsparcia ze strony systemu teleinformatycznego. Zastosowanie sprawdzonych w innych branżach technik, polegających na skanowaniu kodów kreskowych umieszczanych na opaskach pacjentów pozwala na wyeliminowanie dużej części błędów. Przeprowadzone ponad 20 lat temu badania wykazały, że w przypadku ręcznego wprowadzania danych poprzez klawiaturę pojawia się 1 błąd na 100 znaków, a przy skanowaniu kodów kreskowych 1 błąd na 10 mln znaków.

„Bezpieczna i bardziej efektywna hospitalizacja pacjenta może mieć miejsce dzięki prostemu skanowaniu kodów kreskowych” – mówi Aleksandra Ludwiczak, Naczelna Pielęgniarka Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Poznaniu im. prof. L. Bierkowskiego. – „Skanowanie kodów przy łóżku pacjenta pozwala na weryfikację, czy leki gotowe do podania pacjentowi są zgodne ze zleceniem lekarskim. Dzięki takiemu rozwiązaniu, zwiększa się zarówno poziom bezpieczeństwa pacjenta, jak również komfort pracy personelu pielęgniarskiego” – dodaje Aleksandra Ludwiczak.

Spośród wielu możliwych rozwiązań, największą skutecznością i efektywnością cechują się rozwiązania wykorzystujące kody kreskowe GS1. Badania wykazały ich przewagę nad rozwiązaniami wewnętrznymi, narzucanymi przez firmy informatyczne. Ponadto, przeprowadzone analizy dowiodły, że zastosowanie kodów kreskowych GS1 w praktyce szpitali pozwala uzyskać oszczędności finansowe na poziomie 2,7-4,3 milionów dolarów rocznie. Redukcja błędów w przypadku wykorzystania kodów kreskowych GS1 sięga natomiast 30%.

W Polsce wdrażaniu takich rozwiązań sprzyja Ustawa o działalności leczniczej, która nakłada na szpitale obowiązek wprowadzenia kodowanych identyfikatorów dla pacjentów. Dodatkowo, wszystkie opakowania produktów leczniczych w Polsce są oznaczone kodami kreskowymi zgodnie z Ustawą prawo farmaceutyczne. Stwarza to fundament do wdrażania sprawdzonych w innych branżach metod automatyzacji i elektronizacji czynności w szpitalu, ukierunkowanych w tym wypadku na bezpieczną hospitalizację.

Niestety w polskich szpitalach mamy cały czas bardzo mało wdrożeń rozwiązań bazujących na kodach kreskowych, które od kilkudziesięciu lat są efektywnie wykorzystywane w handlu i przemyśle.

Źródło i fot.: informacja prasowa