Europejska Agencja Leków (EMA) zaleciła zastosowanie kilku sposobów minimalizacji ryzyka wystąpienia rzadkich, aczkolwiek ciężkich przypadków uszkodzenia wątroby w trakcie stosowania leku Esmya (octan uliprystalu). Pacjentki mogą rozpocząć leczenie niezwłocznie po uwzględnieniu nowych wytycznych, obejmujących: przeciwskazanie do stosowania leku u kobiet z rozpoznanymi wcześniej zaburzeniami wątroby; wykonywanie badań wątroby przed, w trakcie i po zakończeniu leczenia; przygotowanie karty informacyjnej dla pacjentek, informującej o konieczności monitorowania czynności wątroby oraz zgłaszania lekarzowi wszelkich objawów wskazujących na uszkodzenie wątroby. Ponadto wskazania do zastosowania więcej niż jednego cyklu leczenia ograniczono do kobiet, które nie kwalifikują się do operacji.

Lek Esmya stosuje się do leczenia umiarkowanych i ciężkich objawów mięśniaków macicy (łagodnych guzów macicy). Wykazano skuteczność leku w ograniczaniu krwawień i niedokrwistości związanych z obecnością mięśniaków macicy oraz zmniejszaniu wielkości mięśniaków.

Komitet ds. Oceny Ryzyka EMA w ramach nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii przeprowadził procedurę wyjaśniającą dotyczącą leku Esmya po doniesieniach dotyczących ciężkiego uszkodzenia wątroby, w tym niewydolności wątroby wymagającej przeszczepu narządu. W wyniku prac Komitetu stwierdzono, że stosowanie leku Esmya może przyczyniać się do wystąpienia części przypadków ciężkiego uszkodzenia wątroby*

W związku z tym Komitet zaleca ograniczone stosowanie leku oraz przeprowadzenie badań klinicznych, analizujących wpływ leku Esmya na wątrobę oraz oceniających, czy zastosowanie nowych środków może skutecznie minimalizować ryzyko.

Rekomendacje PRAC uzyskały poparcie Komitetu ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi i zostaną przekazane do Komisji Europejskiej w celu podjęcia ostatecznej decyzji legislacyjnej. Lekarzom zostanie przekazana odpowiednia informacja dotycząca nowych warunków zastosowania leku Esmya, obowiązujących po wydaniu decyzji przez Komisję Europejską.

Informacja dla pacjentek

-Procedurę wyjaśniającą dot. leku Esmya, stosowanego do leczenia mięśniaków macicy, przeprowadzono z powodu występowania przypadków ciężkiego uszkodzenia wątroby u kobiet stosujących ten lek (w tym 4 przypadków wymagających przeszczepienia wątroby).

-Lekarz nie przepisze leku Esmya, jeśli u pacjentki występowały lub obecnie występują zaburzenia czynności wątroby.

-Przed rozpoczęciem leczenia zostaną wykonane badania czynności wątroby, a jeśli ich wyniki będą nieprawidłowe, leczenie lekiem Esmya nie zostanie rozpoczęte.

-Badania oceniające czynność wątroby zostaną też przeprowadzone w trakcie i po zakończeniu leczenia lekiem Esmya.

-W przypadku braku zaburzeń czynności wątroby jeden cykl leczenia lekiem Esmya można zastosować u kobiet zakwalifikowanych do leczenia chirurgicznego mięśniaków macicy. U pacjentek z mięśniakami macicy, które nie kwalifikują się do operacji możliwe jest zastosowanie więcej niż jednego cyklu leczenia lekiem Esmya.

-W opakowaniu leku Esmya umieszczono kartę zawierającą informacje na temat ryzyka uszkodzenia wątroby oraz konieczności monitorowania czynności wątroby.

-W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów uszkodzenia wątroby (takich jak zmęczenie, zażółcenie skóry, ściemnienie moczu, nudności i wymioty) należy natychmiast przerwać leczenie i skontaktować się z lekarzem.

-W przypadku wszelkich pytań lub wątpliwości dotyczących leczenia lekiem Esmya należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

Informacja dla pracowników służby zdrowia

-U pacjentek leczonych lekiem Esmya (octan uliprystalu) odnotowano przypadki ciężkiego uszkodzenia wątroby, w tym 4 przypadki wymagające przeszczepienia wątroby. Pomimo wątpliwości dotyczących związku pomiędzy leczenia lekiem Esmya a uszkodzeniem wątroby podjęto decyzję o zastosowaniu niżej wymienionych środków, mających na celu minimalizację ryzyka uszkodzenia wątroby:

>przeciwskazanie do stosowania leku u kobiet z rozpoznanymi wcześniej zaburzeniami wątroby;

>ograniczenie wskazań do stosowania leku Esmya do leczenia przerywanego umiarkowanych i ciężkich objawów mięśniaków macicy u dorosłych kobiet w wieku rozrodczym – lek Esmya należy stosować jedynie u kobiet, które nie kwalifikują się do operacji. Wskazane jest stosowanie tylko 1 cyklu terapii lekiem Esmya (trwającego do 3 miesięcy) w leczeniu przedoperacyjnym umiarkowanych i ciężkich objawów mięśniaków macicy u dorosłych kobiet w wieku rozrodczym;

>Badania czynności wątroby będą wykonywane przed rozpoczęciem każdego cyklu leczenia, co miesiąc w trakcie pierwszych 2 cykli, a następnie zgodnie ze wskazaniami klinicznymi. Badania czynności wątroby zostaną wykonane ponownie w czasie 2-4 tygodni po zakończeniu leczenia;

>Nie należy rozpoczynać leczenia lekiem Esmya, jeśli aktywność aminotransferazy alaninowej (ALT) lub aminotransferazy asparaginianowej (AST) ponad dwukrotnie przekracza górną granicę normy (GGN);

>U chorych z poziomem aktywności ALT lub AST przekraczający trzykrotnie GGN należy przerwać leczenie.

-Pracownicy służby zdrowia powinni poinformować pacjentki o objawach podmiotowych i przedmiotowych wskazujących na uszkodzenie wątroby oraz o postępowaniu w przypadku ich wystąpienia. W przypadku wystąpienia objawów podmiotowych lub przedmiotowych sugerujących uszkodzenie wątroby, należy przerwać leczenie oraz natychmiast przeprowadzić badania diagnostyczne obejmujące ocenę czynności wątroby.

-Pracownicy służby zdrowia przepisujący lek Esmya w krajach Unii Europejskiej otrzymają dodatkowe informacje niezwłocznie po podjęciu decyzji przez Komisję Europejską.

Więcej o leku

Lek Esmya został dopuszczony do obrotu na terenie Unii Europejskiej w 2012 r. w celu leczenia umiarkowanych i ciężkich objawów mięśniaków macicy, które są łagodnymi (niezłośliwymi) guzami macicy u kobiet w wieku rozrodczym.

Substancja czynna leku Esmya, octan uliprystalu, działa poprzez przyłączanie się do elementów docelowych na powierzchni komórek (receptorów), do których normalnie przyłącza się progesteron, co blokuje działanie tego hormonu. Ponieważ progesteron może promować wzrost mięśniaków macicy, octan uliprystalu, hamując jego działanie, zmniejsza wielkość mięśniaków.

Octan uliprystalu jest również substancją czynną leku ellaOne zarejestrowanego jako antykoncepcja awaryjna. Nie zgłaszano przypadków ciężkiego uszkodzenia wątroby związanych z ellaOne, dlatego w tym momencie nie ma obaw co do stosowania tego leku.

Więcej o procedurze

Procedura wyjaśniająca dot. leku Esmya została wszczęta na wniosek Komisji Europejskiej 30 listopada 2017 r., na mocy artykułu 20 Rozporządzenia (WE) nr 726/2004.

Przegląd został przeprowadzony przez Komitet ds. Oceny Ryzyka w ramach Nadzoru nad Bezpieczeństwem Farmakoterapii (PRAC). Komitet, który jest odpowiedzialny za ocenę kwestii bezpieczeństwa leków stosowanych u ludzi, sporządził listę zaleceń.

Dnia 8 lutego 2018 r., na czas trwania procedury wyjaśniającej, PRAC wydał tymczasowe zalecenia. W dniu 17 maja 2018 r. PRAC wydał ostateczne zalecenia, dotyczące zamiany czasowo wprowadzonych środków ostrożności. Ostateczne rekomendacje PRAC przekazano Komitetowi ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi, odpowiedzialnego za kwestie dotyczące produktów leczniczych stosowanych  u ludzi w celu przyjęcia tej opinii.

Opinia CHMP zostanie następnie przekazana Komisji Europejskiej, która wyda ostateczną decyzję prawną. Decyzja ta we właściwym czasie zostanie wprowadzona we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej.

Informacje na temat mięśniaków macicy

Mięśniaki macicy są najczęstszymi łagodnymi guzami litymi żeńskich narządów płciowych, występującymi u 20% do 40% kobiet w wieku rozrodczym. Objawy kliniczne mięśniaków macicy obejmują obfite krwawienia z dróg rodnych, niedokrwistość, ból, częste oddawanie moczu lub nietrzymanie moczu oraz bezpłodność. Mięśniaki macicy leczy się często chirurgicznie. Objawowe mięśniaki macicy są najczęstszą przyczyną usunięcia macicy (histerektomii). Szacuje się, że we wszystkich krajach Unii Europejskiej rocznie wykonuje się około 300 tysięcy operacji chirurgicznych z powodu mięśniaków macicy, w tym około 230 tysięcy histerektomii. Dostępne opcje terapeutyczne ograniczają się do krótkotrwałego stosowania przed operacją octanu uliprystalu (Esmya) lub agonistów hormonu uwalniającego gonadotropiny (gonadotropin releasing hormone, GnRH). Z przyczyn medycznych lub osobistych nie wszystkie chore kwalifikują się do leczenia operacyjnego – część pacjentek decyduje się na oczekiwanie na złagodzenie objawów w związku z menopauzą. Wobec powyższego istnieje wyraźna potrzeba opracowania długookresowego leczenia farmakologicznego mięśniaków macicy.

*W 8 przypadkach ciężkiego uszkodzenia wątroby możliwy jest udział leku Esmya. Szacuje się, że do chwili obecnej Esmya przyjmowało około 765 000 chorych.