Struktura wydatków ze względu na schematy finansowania

Struktura wydatków ze względu na schematy finansowania ochrony zdrowia (klasyfikacja ICHA-HF) przedstawiała się w Narodowym Rachunku Zdrowia za 2016 r. następująco: wydatki publiczne stanowiły 69,8% nakładów bieżących na ochronę zdrowia, w tym: schematy sektora instytucji rządowych i samorządowych – 10,0%, schematy obowiązkowych ubezpieczeń zdrowotnych oparte na składkach – 59,8%; wydatki prywatne zaś stanowiły 30,2%. Bezpośrednie wydatki gospodarstw domowych stanowiły 22,9% wszystkich wydatków bieżących na ochronę zdrowia).

Struktura wydatków ze względu na funkcje

W obrębie klasyfikacji funkcji ochrony zdrowia (ICHA-HC) największy strumień wydatków bieżących na ochronę zdrowia dotyczył usług leczniczych - 57,3%, w tym głównie leczenia szpitalnego – 31,5% całości wydatków, oraz leczenia ambulatoryjnego – 22,3%. Kolejne miejsce pod względem przypisanych wydatków zajmowały artykuły medyczne (m.in. leki) – 23,2%, oraz długoterminowa opieka zdrowotna – 5,8%. Najmniejsze wydatki poniesiono na usługi rehabilitacyjne - 3,4%, zarządzanie i administracja finansowania ochrony zdrowia – 2,0%, oraz na profilaktykę i zdrowie publiczne – 3,1% całości nakładów.

Struktura wydatków ze względu na świadczeniodawców

W przypadku świadczeniodawców (klasyfikacja HP) największy strumień środków, trafił do szpitali – 34,9% kwoty wydatków bieżących na ochronę zdrowia. Były to głównie kwoty skierowane do szpitali ogólnych – 31,6% wszystkich wydatków. Kolejne pozycje dotyczyły placówek ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, do których trafiło 27,5% wydatkowanych środków, oraz sprzedawców detalicznych i innych dostawców dóbr medycznych –  23,0%, przede wszystkim aptek, do których przekazano ponad 89,8% tych środków.

Struktura wydatków ze względu na przychody schematów finansowania

W  2016 r. największy  udział  w finansowaniu opieki zdrowotnej miały środki  pochodzące  z obowiązkowych składek zdrowotnych, zaliczanych według klasyfikacji ICHA-FS do kategorii FS.3 Składki na ubezpieczenia społeczne - 58,0%. Prawie jedną czwartą (24,7%) wydatków na ochronę zdrowia stanowiły środki przekazywane do systemu opieki zdrowotnej w formie dobrowolnych transferów finansowych, dokonywanych przez krajowe jednostki instytucjonalne (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, instytucje niekomercyjne), a 11,3% stanowiły fundusze alokowane przez instytucje rządowe i samorządowe. Mniejszy, ale istotny udział miała kategoria dobrowolne przedpłaty – 5,4%.

Komentarz metodyczny

Narodowy Rachunek Zdrowia w 2018 roku (z danymi za 2016 r.) został sporządzony na podstawie  metodologii  SHA20111.  Od  roku  2016  wyniki  rachunku  przekazywane  są  do  organizacji międzynarodowych na podstawie Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/359 z dnia 4 marca 2015 r2.  Rachunek zestawiono według międzynarodowej klasyfikacji wydatków ICHA (International Classification for Health Accounts) i ujęto w czterech tablicach, (HCxHF, HPxHF, HCxHP i HFxFS), które zostały przekazane, łącznie z uwagami metodologicznymi, do OECD, Eurostat i WHO. Wydatki poniesione na zdrowie i ochronę zdrowia są prezentowane w trzech podstawowych przekrojach: HF (schematów finansowania), HC (funkcji opieki zdrowotnej) i HP (świadczeniodawców).  Dodatkowa  tablica dotyczy  przekroju  HFxFS  i  zawiera  informacje  na  temat  powiązania  schematów  finansowania  z rodzajami przychodów do nich trafiających. Należy podkreślić, że kwota wydatków uwzględnianych w Narodowym Rachunku Zdrowia, zgodnie z obowiązującą metodologią, obejmuje wydatki bieżące, a więc nie uwzględnia wydatków kapitałowych, do których zalicza się np. wydatki inwestycyjne, na badania i rozwój, kształcenie. 

Źródłem informacji do NRZ w zakresie wydatków publicznych (HF.1), na które składają się  schematy rządowe, schematy obowiązkowych - składkowych ubezpieczeń, są m.in. systemy administracyjne instytucji, które gromadzą dane o wydatkach na ochronę zdrowia: tj. Ministerstwa  Zdrowia,  Narodowego  Funduszu  Zdrowia, Zakładu  Ubezpieczeń  Społecznych,  Kasy  Rolniczego  Ubezpieczenia  Społecznego,  Ministerstwa  Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Wykorzystywane są również wyniki innych badań realizowanych  w  ramach programu badań statystycznych statystyki publicznej i inne dostępne źródła informacji, służące głównie do oszacowania wydatków prywatnych.  Prezentowane w tablicy wyniki Narodowego Rachunku Zdrowia za 2015 nieznacznie odbiegają od  pierwotnej wersji, publikowanej w roku 2017. Są efektem niezbędnych korekt, które wynikały przede wszystkim ze zmian w przypisaniu wydatków do poszczególnych kategorii i były wprowadzone zgodnie z sugestiami Międzynarodowego Zespołu ds. Rachunków Zdrowia IHAT (International Health Accounts Team). IHAT sprawuje merytoryczny nadzór nad porównywalnością międzynarodową rachunków zdrowia opisujących różnorodne  systemy opieki zdrowotnej w poszczególnych krajach.

Należy mieć na uwadze, że systemy opieki zdrowotnej na całym świecie ewoluują oraz podlegają nowym metodom organizacyjnym i złożonym  zmianom  systemów  finansowania  co  wymaga  systematycznego  dostosowywania  do  tych  zmian rachunków zdrowia.  Korekta NRZ za 2015 r. została wprowadzona w zakresie wydatków publicznych, w części dotyczącej długoterminowej opieki zdrowotnej, zarządzania i administracji ochrony zdrowia oraz obowiązkowych ubezpieczeń zdrowotnych opierających się na składkach.  Pełne wyniki Narodowego Rachunku Zdrowia za 2016 r. i skorygowane wyniki za rok 2015 opublikowane zostaną w corocznie wydawanej publikacji branżowej Głównego Urzędu Statystycznego „Zdrowie i ochrona zdrowia w 2017 r.”, dostępnej również na stronie internetowej GUS.