Partner serwisu
12 sierpnia 2020

Szpik kostny – jak pracuje „fabryka” krwinek?

Kategoria: Aktualności

Ludzki organizm działa jak dobrze zaprojektowane miasto, w którym każdy element ma określoną, istotną funkcję. I tak, rolę ulic, za pomocą których odbywa się transport niezbędnych do życia produktów - pełnią żyły i tętnice. Układ kostny jest rusztowaniem dla całego ciała, ale jednocześnie konstrukcją ochronną dla narządów wewnętrznych. Poszczególne komórki to mieszkańcy - muszą być silne i zdrowe, żeby móc stale rozbudowywać i odnawiać swoje „miasto”. Tak właśnie działa zdrowy organizm. A co się dzieje, gdy pojawia się nowotwór krwi? Jaką rolę wówczas pełni szpik?

Szpik kostny – jak pracuje „fabryka” krwinek?

Szpik kostny jest „fabryką” krwinek – komórek, które są obecne we krwi. Każda z nich pełni określoną funkcję, ale wszystkie mają wspólny cel: ochronę organizmu przed chorobami.

Szpik kostny jest „fabryką” krwinek. Jak w każdej fabryce, funkcjonuje wiele linii produkcyjnych, mających za zadanie wytwarzanie poszczególne rodzajów krwinek – komórek, które pełnią różne funkcje, umożliwiające prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Wspólnym substratem są komórki macierzyste - dają one początek wszystkim liniom – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Sebastian Giebel, Kierownik Kliniki Transplantacji Szpiku i Onkohematologii w Gliwicach.

Erytrocyty (krwinki czerwone) – są jednym z głównych elementów morfotycznych krwi. Powstają w szpiku kostnym czerwonym i pełnią w organizmie człowieka rolę „kurierów” – transportują cząsteczki tlenu z naszych płuc do wszystkich tkanek i narządów. Dzięki ich pracy w organizmie wytwarzana jest energia, niezbędna do procesów życiowych. Gdy mamy ich za mało, może pojawić się niedokrwistość – potocznie zwana anemią.

Trombocyty (płytki krwi) – to natomiast w naszym organizmie „hydraulicy” – gdy dojdzie do urazu, skaleczymy się lub uszkodzeniu ulegną naczynia krwionośne, trombocyty gromadzą się, żeby stworzyć tzw. czop, który hamuje krwawienie. To naturalny plaster opatrunkowy, tworzony przez nasz organizm.

Leukocyty (białe krwinki) – odpowiadają w naszym organizmie za odporność i pełnią funkcję „armii”, która broni nas przez atakiem „wrogów zewnętrznych”: wirusów, bakterii, grzybów oraz pasożytów, ale również przed atakiem „wrogów wewnętrznych”, jakimi są np. komórki nowotworowe. Ze względu na różnorodne zagrożenia, białe krwinki mają kilka rodzajów „żołnierzy”, którzy dzięki zróżnicowanym funkcjom i wyposażeniu w odpowiednią broń – są w stanie zwalczyć zagrożenie. W skład leukocytów wchodzą granulocyty (neutrofile, eozynofile, bazofile) oraz agranulocyty (limfocyty, monocyty). Funkcjonowanie tych poszczególnych elementów sprawdza się za pomocą prostego badania – morfologii krwi, na podstawie której można ocenić, czy w organizmie zachodzą niepokojące zmiany chorobowe.

Gdy szpik „nie działa”

Każdego dnia w naszych organizmach powstają komórki nowotworowe, które dzięki prawidłowemu funkcjonowaniu systemu immunologicznego - i wykorzystywaniu przez niego naturalnych mechanizmów obronnych - zostają zniszczone. Jednak czasami także komórki szpiku, które dają początek układowi odpornościowemu, mogą ulegać mutacjom, i w zależności od rodzaju nieprawidłowości - prowadzić do wystąpienia różnego rodzaju białaczek.

Jeśli złośliwe mutacje dotyczą dojrzałych form limfocytów - rozwijają się chłoniaki. Choroby te mają różną dynamikę. Niektóre w ciągu kilku miesięcy mogą doprowadzić do śmierci, z innymi można żyć przez długie lata, nie odczuwając żadnych dolegliwości. Adekwatnie do tego stosuje się różne rodzaje leczenia – od intensywnej chemioterapii i transplantacji komórek krwiotwórczych, po postępowanie zachowawcze tj. obserwację i włączanie leczenia dopiero wtedy, gdy choroba zaczyna dawać objawy – wyjaśnia prof. Sebastian Giebel.

W zabiegach transplantacji szpiku chodzi o przeszczepienie komórek macierzystych, bo z nich organizm może wyprodukować wszystkie rodzaje krwinek. Odbywa się to stopniowo. Komórki, dzieląc się, stają się coraz bardziej dojrzałe. Nabierają cech, na podstawie których można je rozróżnić i w końcu stają się na tyle dorosłe, że mogą opuścić szpik, przeniknąć do krwi i pełnić swoje funkcje. Dojrzewanie wszystkich krwinek odbywa się w szpiku – dodaje prof. Sebastian Giebel.

Dla Pacjentów potrzebujących przeszczepienia szpiku poszukuje się zgodnego Dawcy. Jeśli nie znajdzie się go w rodzinie, wówczas pomocy szuka się u niespokrewnionych potencjalnych Dawców szpiku, zarejestrowanych w bazie. Potencjalnym Dawcą szpiku może zostać każdy, kto chce pomóc, jest ogólnie zdrową osobą pomiędzy 18. a 55. rokiem życia, i waży nie mniej niż 50 kg - ale też nie zmaga się z otyłością. Żeby dołączyć do bazy Dawców Fundacji DKMS, wystarczy wejść na stronę https://www.dkms.pl/pl/zostan-dawca i zamówić darmowy pakiet do samodzielnego pobrania wymazu, z wewnętrznej strony policzka. Te kilka minut może uratować komuś życie.

źródło: informacja prasowa
fot. 123rf/zdjęcie ilustracyjne
Nie ma jeszcze komentarzy...
CAPTCHA Image


Zaloguj się do profilu / utwórz profil
ZAMKNIJ X
Strona używa plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. OK, AKCEPTUJĘ