Stan prawny

W dniu 1 stycznia 2018 r. weszło w życie zarządzenie nr 128/2017/DK Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 21 grudnia 2017 r. w sprawie kontroli prowadzonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Zarządzenie 128/2017/DK zastępuje (uchyla) obowiązujące dotychczas zarządzenie nr 45/2016/DK Prezesa Narodowego Fundusz Zdrowia z dnia 15 czerwca 2016 r. w sprawie planowania, przygotowywania, przeprowadzania oraz realizacji wyników kontroli przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Plan kontroli

Zgodnie z zarządzeniem 128/2017/DK plany kontroli opracowywane przez NFZ oraz oddziały wojewódzkie NFZ będą musiały określać m.in. zakres tematyczny kontroli, główne cele kontroli (przyporządkowane do danych zakresów tematycznych kontroli), termin realizacji kontroli w podziale na kwartały oraz liczbę zaplanowanych kontroli w poszczególnych zakresach tematycznych. W poprzednio obowiązującym zarządzeniu brak było szczegółowego uregulowania treści planu kontroli – nowa regulacja powinna ujednolicić plany kontroli we wszystkich oddziałach wojewódzkich NFZ.

Doprecyzowanie przesłanki zabezpieczenia materiałów dowodowych

Nowa regulacja wprowadza obowiązek zabezpieczenia zebranych materiałów dowodowych przez kontrolera NFZ w przypadku, w którym zachodzi niebezpieczeństwo ich utraty. Jest to istotna zmiana względem „starego” zarządzenia – w stanie prawnym przed dniem 1 stycznia 2018 r. kontroler zabezpieczał materiały dowodowe „odpowiednio” i „w zależności od potrzeby”. Zmiana wprowadzona w zarządzeniu 128/2017/DK oznacza w praktyce, że kontroler może zabezpieczać materiały wyłącznie w razie spełnienia przesłanki określonej w zarządzeniu (niebezpieczeństwo ich utraty). Należy tę zmianą ocenić pozytywnie, ponieważ ogranicza ona uznaniowość kontrolerów w tym zakresie.

Obowiązek podpisania i parafowania protokołu

Zgodnie ze „starym” zarządzeniem (stan prawny przed dniem 1 stycznia 2018 r.) protokół kontroli był sporządzany w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach i przekazywany (z pismem przewodnim) kierownikowi podmiotu kontrolowanego wraz z pouczeniem o konieczności zwrotu jednego egzemplarza. Przekazanie następowało osobiście przez kontrolera NFZ lub drogą ową za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Zarządzenie 128/2017/DK znacząco zmienia regulacje w tym zakresie. Obecnie kontroler jest zobowiązany do sporządzenia trzech egzemplarzy protokołu kontroli, z których każdy jest przez niego podpisywany i parafowany (na każdej stronie). Po podpisaniu i parafowaniu dwa z egzemplarzy protokołu są przekazywane kierownikowi podmiotu albo wyznaczonej przez niego osobie w celu ich podpisania i parafowania każdej strony przez kierownika lub wyznaczoną osobę. Podobnie jak do tej pory jeden z egzemplarzy (po jego podpisaniu i parafowaniu) należy zwrócić kontrolerowi, który następnie włączy zwrócony egzemplarz do akt kontroli.

Wystąpienie pokontrolne i ocena z kontroli

W nowym rozporządzeniu określono wprost, że wystąpienie pokontrolne powinno zawierać ocenę działalności kontrolowanego podmiotu. Ustalono też skalę ocen:

1. pozytywna - gdy nie stwierdzono nieprawidłowości, a ewentualne uchybienia są sporadyczne i nie mają wpływu na kontrolowaną działalność;
2. pozytywna z uchybieniami - gdy nie stwierdzono nieprawidłowości, a stwierdzone uchybienia mają charakter powtarzalny lub występują w znaczącej liczbie;
3. pozytywna z nieprawidłowościami - gdy stwierdzono nieprawidłowości, które nie miały zasadniczego wpływu na kontrolowaną działalność;
4. negatywna - gdy stwierdzone nieprawidłowości miały zdecydowany wpływ na kontrolowaną działalność.

Wprowadzona skala wprowadza większą przejrzystość w odniesieniu do wystawianych przez kontrolerów ocen. Wystawiona ocena będzie więc musiała być jasno uzasadniona, a ocena negatywna będzie mogła zostać przyznana jedynie gdy stwierdzone nieprawidłowości miały zdecydowany wpływ na kontrolowaną działalność.

Wstrzymanie wykonania zaleceń

Podobnie jak w poprzednim zarządzeniu od protokołu i wystąpienia pokontrolnego można wnieść zastrzeżenia. W nowej regulacji wprost wskazano jednak, że wniesienie zastrzeżeń wstrzymuje wykonanie zaleceń pokontrolnych. Jest to niewątpliwie korzystne postanowienie dla kontrolowanych przedsiębiorców, którzy mają więcej czasu na ewentualną reakcję lub późniejszą realizację zaleceń.

Tryb składania zażaleń

Wciąż od zaleceń pokontrolnych można wnieść zażalenie do Dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ. Dodano jednak regulację, zgodnie z którą Dyrektor odmawia przyjęcia zażalenia od zaleceń pokontrolnych, jeśli zgłosiła je osoba nieuprawniona lub po upływie terminu 7 dni od dnia otrzymania zaleceń. Literalna interpretacja tego przepisu wskazuje, że nawet w przypadku złożenia zastrzeżeń, równolegle należy przygotować i złożyć zażalenie, aby nie uchybić terminu – także wtedy gdy na skutek uwzględnienia zastrzeżeń, zażalenie stanie się bezprzedmiotowe.

Jawność

Informacje dotyczące kontroli będą publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej NFZ. Wśród publikowanych informacji znają się między innymi: nazwa i adres kontrolowanego, temat kontroli, informacje dotyczące ustaleń z kontroli, czy informacje dotyczące wyników kontroli (zaleceń). Oznacza to, że każdy (w tym potencjalni konkurenci) będą mogli łatwo uzyskać informację o sytuacji kontrolowanego podmiotu.

Podstawa prawna:

• zarządzenia nr 128/2017/DK Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 21 grudnia 2017 r. w sprawie kontroli prowadzonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia
• zarządzenie nr 45/2016/DK Prezesa Narodowego Fundusz Zdrowia z dnia 15 czerwca 2016 r. w sprawie planowania, przygotowywania, przeprowadzania oraz realizacji wyników kontroli przez Narodowy Fundusz Zdrowia