Karczoch zwyczajny (Cynara scolymus L.), należący do rodziny astrowatych (Asteraceae), jest byliną. Posiada duże pierzastodzielne liście oraz okazałe niebieskie lub fioletowe kwiatostany. Karczoch jest rośliną warzywną, powszechnie uprawianą w południowo-zachodniej Europie. Część jadalną stanowi mięsiste dno niedojrzałego kwiatostanu oraz dolne, silnie zgrubiałe listki jego okrywy.

Surowcem farmaceutycznym jest liść karczocha (Cynarae folium). Występują w nim kwasy fenolowe i ich estry, m.in. kwas chlorogenowy i 1,3-dikawoilochinowy, który w trakcie ekstrakcji surowca przekształca się w kwas 1,5-dikawoilochinowy zwany cynaryną. Występują też flawonoidy (cynarozyd, skolimozyd), laktony seskwiterepenowe (cynaropikryna, groshemina), triterpeny (taraksasterol, pseudotaraksasterol).

Zawarte w ekstrakcie z ziela karczocha substancje czynne, w tym głównie związki polifenelowe (cynaryna), posiadają zdolność obniżania poziomu cholesterolu i lipidów w surowicy krwi. Potwierdziły to przeprowadzone w ostatnich latach badania farmakologiczne i kliniczne. Jak podaje literatura, w badaniach klinicznych osiągnięto znaczne zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego oraz lipidów.

Produkty lecznicze otrzymane z liścia karczocha stosowane są jako środki wzmagające wytwarzanie i przepływ żółci oraz regulujące przemiany tłuszczowe. Wskazane są najczęściej w schorzeniach wątroby i woreczka żółciowego oraz w otyłości i miażdżycy. Są uznawane za leki wpływające ogólnie odtruwająco na organizm.

Autor: dr Jerzy Jambor,
prezes Polskiego Komitetu Lekarskiego

Fot.: Phytopharm Klęka S.A.