Głóg to roślina, która należy do rodziny różowatych (Rosaceae). Do tej samej co często mylona z nim dzika róża. Na świecie występuje około tysiąca gatunków głogu, z czego w Polsce spotykamy tylko pięć. Jednak dla farmacji ważne są tylko dwa gatunki: głóg dwuszyjkowy (Crataegus oxycantha L. em. Jacq.) oraz głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna Jacq.).

Surowcem farmaceutycznym są przede wszystkim kwiatostany i liście głogu (Crataegi folium cum florae). Surowcem są też owoce (Craetegi fructus), ale ich znaczenie w lecznictwie jest mniejsze. Głóg zawiera dwie ważne grupy związków wtórnych. Pierwsza to flawonoidy, które działają rozszerzająco na naczynia włosowate, a szczególnie na naczynia wieńcowe. Drugą grupą są procyjanidyny, pokrewne z tymi pierwszymi, należące wspólnie z nimi do grupy związków polifenolowych. Wśród flawonoidów głogu jednym z ważniejszych jest hiperozyd. Jeszcze w latach siedemdziesiątych XX w. głóg uchodził klasyczny za surowiec flawonoidowy. Badania przeprowadzone w późniejszych latach przewartościowały te poglądy. Stwierdzono, że to procyjanidyny mają jednak największy wpływ na ukrwienie mięśnia sercowego. Poza tym w głogu występują też fitosterole, aminy, puryny, kwas ursolowy, katechina i jej pochodne. Znaczenie farmakologiczne tych związków jest jednak mniejsze niż procyjanidyn i flawonoidów.

Związki czynne głogu wywierają bezpośredni wpływ tonizujący na mięsień serca, nieznacznie zwiększając siłę jego skurczów i zmniejszając ich częstotliwość. Działają też rozkurczowo na naczynia wieńcowe. Produkty lecznicze z głogu stosowane są w początkowych objawach niewydolności mięśnia sercowego, przy umiarkowanej bradykardii, napadowej tachykardii, niedotlenieniu mięśnia sercowego.

Autor: dr Jerzy Jambor
prezes Polskiego Komitetu Lekarskiego
Fot.: Phytopharm Klęka S.A.