Partner serwisu
05 sierpnia 2022

Zanieczyszczenia genotoksyczne w produktach leczniczych

Kategoria: Artykuły z czasopisma

Globalizacja rynków prowadzi do sytuacji, w których wcześniej zlokalizowane endemicznie toksyny są wysyłane w każdy zakątek świata w zanieczyszczonych produktach (spożywczych, leczniczych, kosmetycznych itd.). W ostatnich latach, ze względu na brak naturalnych czynników kontrolnych, ekspansja niektórych roślin inwazyjnych stwarza poważne problemy dla zwierząt i – poprzez produkty zwierzęce – także dla ludzi.

Zanieczyszczenia genotoksyczne w produktach leczniczych

Z atrucia epizodyczne i katastroficzne, ostre i przewlekłe zostały udokumentowane zwłaszcza w krajach rozwijających się. Wykazano, że chwasty zawierające PA zanieczyszczają surowce pochodzenia roślinnego wykorzystywane do produkcji żywności, suplementów diety i ziołowych produktów leczniczych (HMP).

N-nitrozoaminy

Budowa chemiczna i występowanie

Nitrozoaminy (lub bardziej formalnie N-nitrozoaminy) to związki organiczne o budowie chemicznej R2N−N=O, gdzie R oznacza zwykle grupę alkilową (rys. 1). Zawierają grupę nitrozową związaną z deprotonowaną aminą. Większość nitrozoamin ma działanie rakotwórcze u zwierząt. N-nitrozoaminy są pochodnymi II-rzędowych dialkilo-, diarylo- lub alkiloaryloamin bądź też II-rzędowych amin cyklicznych; produktami reakcji azotynu z aminami, wytwarzanymi w podwyższonej temperaturze i środowisku o niskim pH. Są wykrywane głównie w żywności i napojach po przetworzeniu. N-nitrozoaminy to w większości związki chemicznie stabilne w szerokim zakresie pH i temperatury.

Nitrozoaminy występują w wodzie, glebie i powietrzu. Mogą być odpowiedzialne za skażenie żywności, pasz (gdzie stwarzają największe zagrożenie dla zdrowia), leków, kosmetyków i pestycydów. Ich wchłanianie następuje przez skórę, drogi oddechowe i przewód pokarmowy. Istnieją dowody na to, że związki nitrozowe mogą powstawać in vivo z azotynów lub azotanów oraz pierwszorzędowych, drugorzędowych i trzeciorzędowych amin w narządach osób, które najwyraźniej nie były narażone na działanie tych związków.

Źródła i powstawanie

Zanieczyszczenia nitrozoaminami mogą powstawać podczas przetwarzania substancji czynnych w określonych warunkach przetwórczych oraz w obecności niektórych rodzajów surowców, materiałów wyjściowych i półproduktów. Główną przyczyną formowania się tych związków chemicznych jest wykorzystanie w procesie produkcyjnym azotanu sodu i innych azotynów w obecności drugorzędowych i trzeciorzędowych amin. Aminy te są często obecne w odczynnikach i rozpuszczalnikach. Rozpuszczalniki, odczynniki i katalizatory poddane odzyskiwaniu w zakładzie produkcyjnym mogą stwarzać ryzyko tworzenia nitrozoamin ze względu na obecność amin w strumieniach odpadów wysyłanych do odzysku. Częstym źródłem nitrozoamin są także materiały wyjściowe i półprodukty dostarczane przez różnych dostawców. Im dłuższy łańcuch dostaw, tym więcej czynników wpływających na wzrost ryzyka związanego z produktem końcowym.

N-nitrozoaminy powstają w reakcji elektrofilowej zastąpienia azotu organicznego związkiem nitrozującym. Powstawanie nitrozoamin zależy od: środowiska pH, zasadowości aminy i temperatury. Pierwszorzędowe aminy alifatyczne i aromatyczne przy niskim pH i niskiej temperaturze nie tworzą związków nitrozowych, a reakcja z azotynem przebiega pod wpływem soli diazoniowych. Szybkość powstawania N-nitrozoamin z amin drugorzędowych wzrasta proporcjonalnie ze spadkiem zasadowości amin. Trzeciorzędowe aminy alifatyczne nie reagują z podtlenkiem azotu III w silnie kwaśnym pH. Nitrozoaminy są stosunkowo stabilne w warunkach panujących w organizmach, zanim zostaną poddane degradacji do biologicznie czynnych pochodnych.

Cały artykuł przeczytasz w wydaniu 2/2022 Przemysłu Farmaceutycznego

fot. 123rf
Nie ma jeszcze komentarzy...
CAPTCHA Image


Zaloguj się do profilu / utwórz profil
ZAMKNIJ X
Strona używa plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. OK, AKCEPTUJĘ