Christopher Corsico, Starszy Wiceprezes ds. Rozwoju w firmie GSK stwierdził: – Zaostrzenia mogą stanowić ogromny problem dla osób chorych na ciężką astmę eozynofilową. Wyniki analizy śródokresowej badania REALITI-A wykazują, że stosowanie produktu Nucala prowadzi do skutecznego zmniejszenia częstości zaostrzeń, tym razem w warunkach standardowego leczenia. Cieszymy się, że będziemy mogli niedługo przedstawić pełne wyniki tego badania – po jego zakończeniu w 2021 r.

Badanie REALITI-A jest dwuletnim, globalnym, prospektywnym badaniem obserwacyjnym obejmującym pojedynczą grupę pacjentów z ciężką astmą eozynofilową, którym niedawno przepisano lek Nucala. Badanie prowadzone jest w warunkach standardowej opieki medycznej. W przedstawionej podczas tegorocznej konferencji Europejskiego Towarzystwa Chorób Układu Oddechowego (ERS) analizie śródokresowej leczenia 368 pacjentów wykazano, że w porównaniu z wcześniejszymi 12 miesiącami, po roku leczenia doszło do:

• zmniejszenia o 69% rocznej częstości występowania klinicznie istotnych zaostrzeń (RR 0,31; 95% CI 0,27, 0,35), która stanowiła pierwszorzędowy punkt końcowy badania
• zmniejszenia o 77% rocznej częstości występowania zaostrzeń wymagających hospitalizacji/wizyt w oddziale ratunkowym (RR 0,23; 95% CI 0,18, 0,30)
• zmniejszenia mediany dawki dGKS (n=159) z 10 mg/dobę do 5mg/dobę, przy czym u 34% pacjentów (49/143) dGKS całkowicie odstawiono.

Badacz prowadzący omawiane badanie, profesor Tim Harrison z Uniwersytetu w Nottingham, reprezentujący również organizację Nottingham University Hospitals NHS Trust z Wielkiej Brytanii, dodał: – Badania prowadzone w warunkach rzeczywistej praktyki, takie jak REALITI-A, pogłębiają naszą znajomość korzystnych działań, jakie mogą wywierać leki, w uzupełnieniu do danych z randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych. Do badania REALITI-A włączono szerszy przekrój pacjentów z ciężką astmą, ocenianych w warunkach bardziej zbliżonych do ich życia codziennego. Ciężka astma eozynofilowa może poważnie pogarszać jakość życia pacjentów, w związku z czym fakt, że w analizie śródokresowej wykazano po roku uzyskiwanie przez pacjentów korzyści z leczenia mepolizumabem, jest zachęcający i zgodny z moimi osobistymi doświadczeniami ze stosowaniem mepolizumabu. Z niecierpliwością oczekuję pełnych wyników tego badania.

Dane z badania dotyczące bezpieczeństwa były zgodne z wynikami wcześniejszych badań klinicznych. Zdarzenia niepożądane wystąpiły w trakcie leczenia u 14% (53/368) pacjentów, przy czym najczęstszymi z nich były bóle głowy (23/368), nudności (5/368), zmęczenie (4/368), objawy przypominające grypę (4/368), bóle pleców (3/368) i bóle mięśniowe (3/368). Ponadto u <1% (2/368) pacjentów wystąpiły w trakcie leczenia ciężkie zdarzenia niepożądane. Nie doszło do żadnych zgonów.

Zakończenie badania REALITI-A jest planowane na rok 2021. Pełne wyniki będą publikowane i prezentowane podczas przyszłych zjazdów medycznych, w miarę ich ukazywania się.

Informacje na temat badań w warunkach rzeczywistych

Dane naukowe dowodzące skuteczności i bezpieczeństwa leków w celu uzasadnienia ich rejestracji uzyskuje się na ogół w ramach randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych (ang. randomised controlled trials, RCT), które uważa się za „złoty standard” medycyny opartej na dowodach naukowych, z uwagi na wysoce rygorystyczny, kontrolowany i naukowy sposób, w jaki są prowadzone.

Dane z rzeczywistej praktyki to dane dotyczące zdrowia pacjentów lub świadczeń opieki zdrowotnej, dokumentowane poza warunkami konwencjonalnego, randomizowanego, kontrolowanego badania klinicznego, odzwierciedlające codzienne doświadczenia pacjentów. Badania w warunkach rzeczywistej praktyki klinicznej nie zastępują randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych, ponieważ mogą nie umożliwiać w podobnym do nich stopniu uwzględnienia pewnych błędów systematycznych lub czynników wikłających, jednak mogą je uzupełniać, dostarczając informacji na temat skuteczności i bezpieczeństwa leku w warunkach standardowej opieki medycznej.

Informacje na temat badania REALITI-A

Badanie REALITI-A (badanie nad skutecznością stosowania mepolizumabu w leczeniu pacjentów z astmą w warunkach rzeczywistej praktyki) jest dwuletnim, ogólnoświatowym, prospektywnym, prowadzonym w pojedynczej grupie, obserwacyjnym badaniem kohortowym z udziałem pacjentów z ciężką astmą eozynofilową, którym po raz pierwszy przepisano mepolizumab w dawce 100 mg podskórnie, na podstawie decyzji lekarza (tj. bez określonych z góry kryteriów kwalifikacyjnych).

Jest to pierwsze prospektywne, globalne badanie w warunkach rzeczywistej praktyki, oceniające stosowanie leku biologicznego w ciężkiej astmie eozynofilowej. Planowane jest włączenie do niego 850 pacjentów w siedmiu krajach. Dane zbierane są podczas standardowych wizyt w placówkach opieki zdrowotnej; dane z roku przed rozpoczęciem stosowania leku pozyskiwane są retrospektywnie w chwili włączenia pacjenta do badania. Pierwszorzędowym punktem końcowym jest częstość występowania istotnych klinicznie zaostrzeń (zdefiniowanych jako zaostrzenia wymagające stosowania doustnych kortykosteroidów i/lub wizyty w oddziale ratunkowym/hospitalizacji). Zaostrzenia wymagające wizyty w oddziale ratunkowym/hospitalizacji i leczenia podtrzymującego kortykosteroidami doustnymi stanowią kluczowe drugorzędowe punkty końcowe. Analiza śródokresowa przedstawiona podczas konferencji ERS 2019 obejmuje pacjentów, w przypadku których są dostępne dane z okresu roku po ekspozycji na lek. Zakończenie tego badania jest planowane na rok 2021.

Informacje na temat ciężkiej astmy i zapalenia eozynofilowego

Ciężką astmę można zdefiniować jako astmę, która wymaga leczenia glikokortykosteroidami wziewnymi (wGKS) w wysokich dawkach w skojarzeniu z drugim lekiem kontrolującym chorobę (i/lub glikokortykosteroidem podawanym ogólnie) w celu utrzymania kontroli choroby, lub sytuację, gdy nie udaje się uzyskać kontroli choroby pomimo stosowania takiego leczenia. Pacjenci z ciężką astmą charakteryzują się też często długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów doustnych (dGKS). W jednej z podgrup pacjentów z astmą ciężką zwiększona liczba eozynofilów (rodzaju białych krwinek) powoduje stan zapalny w płucach. Interleukina-5 (IL-5) jest głównym czynnikiem stymulującym wzrost, aktywację i przeżycie granulocytów kwasochłonnych. Stanowi sygnał niezbędny do przemieszczania się granulocytów kwasochłonnych ze szpiku kostnego do płuca. Badania sugerują, że u około 60% chorych na ciężką astmę występuje eozynofilowe zapalenie dróg oddechowych.

Informacje na temat produktu Nucala (mepolizumab)

Mepolizumab, który po raz pierwszy został zarejestrowany w 2015 r. do leczenia ciężkiej astmy eozynofilowej, to przeciwciało monoklonalne skierowane przeciwko IL-5, będące pierwszym przedstawicielem tej grupy leków. Uważa się, że działa poprzez niedopuszczanie do związania się IL-5 z jej receptorem na powierzchni granulocytów kwasochłonnych, co prowadzi do redukcji ich liczby, bez ich całkowitej deplecji.

Mepolizumab to lek opracowywany do leczenia chorób, które rozwijają się w związku z procesem zapalnym powodowanym przez granulocyty kwasochłonne (eozynofile). Lek został poddany 21 badaniom klinicznym z udziałem łącznie ponad 3000 pacjentów z szeregiem różnych wskazań związanych z zapaleniem eozynofilowym. Jest to ponadto jedyny lek biologiczny, w odniesieniu do którego dostępne są dane z okresu 4,8 roku dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności jego stosowania w leczeniu ciężkiej astmy eozynofilowej (ang. severe eosinophilic asthma, SEA).

Mepolizumab został zarejestrowany (pod nazwą handlową Nucala) w USA, Europie i na ponad 20 innych rynkach jako leczenie uzupełniające u pacjentów z SEA. Na terenie Unii Europejskiej produkt leczniczy Nucala (100 mg mepolizumabu, roztwór do wstrzykiwań podskórnych) jest zarejestrowany do stosowania w leczeniu uzupełniającym u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku 6 lat i starszych z ciężką, oporną na leczenie astmą eozynofilową. Lek Nucala powinien być przepisywany przez lekarzy mających doświadczenie w rozpoznawaniu i leczeniu ciężkiej, opornej na leczenie astmy eozynofilowej. Został dopuszczony do samodzielnego stosowania przez pacjentów w wieku powyżej 12 r.ż. w USA i UE w 2019 r. Mepolizumab jest jedynym lekiem biologicznym anty-IL5 zarejestrowanym u chorych na ciężką astmę eozynofilową w wieku od 6 do 17 lat w Europie i w USA. W Polsce lek jest dostępny w ramach programu lekowego, który od listopada 2017 roku funkcjonuje pod nazwą „Leczenie ciężkiej astmy alergicznej IgE-zależnej oraz ciężkiej astmy eozynofilowej”[1]. Aby zapoznać się z pełną charakterystyką produktu leczniczego Nucala obowiązującą w Europie, należy kliknąć tutaj[2].

Ważne informacje o bezpieczeństwie produktu Nucala (mepolizumab)

Poniższe informacje opierają się na charakterystyce produktu leczniczego Nucala obowiązującej w Europie. Należy zapoznać się ze wszystkimi informacjami dotyczącymi bezpieczeństwa produktu Nucala zawartymi w charakterystyce produktu leczniczego.

PRZECIWWSKAZANIA

Produkt Nucala nie powinien być stosowany u pacjentów z nadwrażliwością na mepolizumab lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w ChPL.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania

Nadwrażliwość i reakcje związane z podawaniem

Po zastosowaniu produktu leczniczego Nucala występowały ostre i opóźnione, ogólnoustrojowe reakcje, w tym reakcje nadwrażliwości (np. anafilaksja, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, wysypka, skurcz oskrzeli, niedociśnienie). Reakcje te zazwyczaj występowały w ciągu kilku godzin od podania, ale w niektórych przypadkach ich wystąpienie było opóźnione (tj. zwykle w ciągu kilku dni). Reakcje te mogą wystąpić po raz pierwszy po długim czasie leczenia. W przypadku wystąpienia reakcji nadwrażliwości należy przerwać stosowanie produktu Nucala.

Zaostrzenia astmy

Produktu leczniczego Nucala nie należy stosować w leczeniu nagłych zaostrzeń astmy. Podczas leczenia mogą wystąpić działania niepożądane związane z astmą lub zaostrzenia astmy. Pacjentów należy poinformować, że jeśli po rozpoczęciu leczenia produktem leczniczym Nucala nasilą się objawy astmy lub nie będą one prawidłowo kontrolowane, to należy zasięgnąć porady lekarskiej.

Kortykosteroidy

Nie zaleca się nagłego przerwania podawania kortykosteroidów po rozpoczęciu leczenia produktem leczniczym Nucala. Jeśli to konieczne, dawki kortykosteroidów należy zmniejszać stopniowo pod kontrolą lekarza.

Zarażenia pasożytnicze

Eozynofilia może być elementem odpowiedzi immunologicznej na niektóre zarażenia pasożytami jelitowymi. U pacjentów z istniejącymi wcześniej zarażeniami pasożytami jelitowymi, przed rozpoczęciem leczenia, należy zastosować leczenie przeciwpasożytnicze. Jeśli pacjenci zarażą się pasożytami jelitowymi w czasie leczenia produktem leczniczym Nucala i nie odpowiadają na leczenie przeciwpasożytnicze, należy rozważyć tymczasowe przerwanie leczenia produktem leczniczym.

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Podczas dwóch badań klinicznych z udziałem pacjentów z ciężką, oporną na leczenie astmą eozynofilową, najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi (częstość występowania ≥3% i większa niż w grupie placebo) w ciągu pierwszych 24 tygodni były: bóle głowy, 19% (18%); reakcja w miejscu wstrzyknięcia, 8% (3%); bóle pleców, 5% (4%); uczucie zmęczenia, 5% (4%); grypa, 3% (2%); zakażenie dróg moczowych, 3% (2%); ból w nadbrzuszu, 3% (2%); świąd, 3% (2%); wyprysk, 3% (<1%); i bóle mięśni, 3% (<1%).

Reakcje uogólnione, w tym reakcje nadwrażliwości: w 3 badaniach klinicznych u 3% uczestników leczonych produktem Nucala wystąpiły reakcje uogólnione (alergiczne i niealergiczne); odsetek ten w grupie placebo wynosił 5%. Uogólnione reakcje alergiczne/nadwrażliwości zgłaszano u 1% uczestników leczonych produktem Nucala i u 2% pacjentów z grupy placebo. Do ich objawów należała wysypka, świąd, bóle głowy i bóle mięśni. Uogólnione reakcje niealergiczne zgłaszano u 2% uczestników leczonych produktem Nucala i u 3% pacjentów z grupy placebo. Do ich objawów należała wysypka, uderzenia gorąca i bóle mięśni. Większość reakcji uogólnionych obserwowano w dniu podania leku. W okresie po wprowadzeniu produktu do obrotu otrzymano zgłoszenia anafilaksji.

Reakcje w miejscu wstrzyknięcia (np. ból, rumień, obrzęk, swędzenie, uczucie pieczenia) występowały u 8% pacjentów leczonych produktem Nucala i u 3% osób przyjmujących placebo.

STOSOWANIE W SZCZEGÓLNYCH POPULACJACH

Dane z badań klinicznych dotyczące ekspozycji na lek w czasie ciąży nie są wystarczające do informowania o ryzyku związanym z przyjmowaniem leku. Przeciwciała monoklonalne, takie jak mepolizumab, przenikają przez łożysko w ilości zwiększającej się w sposób liniowy w miarę postępu ciąży, toteż potencjalny wpływ na płód będzie prawdopodobnie większy w drugim i trzecim trymestrze ciąży.

[1] Program terapii biologicznej „Leczenie ciężkiej astmy alergicznej IgE-zależnej oraz ciężkiej astmy eozynofilowej”:

www.mz.gov.pl › uploads › 2018/03 › b.44.-nowy-od-03.2018.doc (dostęp: październik 2019)

[2] Charakterystyka Produktu Leczniczego Nucala: https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/nucala-epar-product-information_pl.pdf (dostęp: październik 2019)