Nowoczesne laboratorium w świecie GMP
Laboratoria zakładów farmaceutycznych mają dziś tyle zadań, że wielu przedsiębiorców zajmujących się wytwarzaniem leków lub substancji czynnych, chcąc obsłużyć wszystkie realizowane procesy produkcyjne, nierzadko decyduje się na nawiązanie współpracy z laboratoriami zewnętrznymi. Jakie powinno być nowoczesne laboratorium, jakie wymagania musi spełniać, by można było uznać, że działa zgodnie z duchem GMP?
Przypomnijmy na początku, jakie cele i zadania są stawiane współczesnemu laboratorium w wytwórni produktów leczniczych. Przede wszystkim pracownicy laboratorium zajmują się pobieraniem prób materiałów zakupionych z myślą o wytwarzaniu substancji czynnych lub produktów leczniczych, a także prób powstającego wyrobu w trakcie procesu produkcyjnego i wreszcie – prób samego gotowego produktu. Próby te są następnie badane w laboratorium, a uzyskane wyniki stanowią podstawę do wydania orzeczenia o jakości analizowanego materiału, półproduktu i produktu. Orzeczenie to, zawarte w certyfikacie analitycznym badanej serii, jest podstawą do podjęcia kluczowych decyzji w procesie wytwórczym. W przypadku materiałów to decyzja o zwolnieniu (dopuszczeniu) serii do procesu produkcyjnego. W przypadku półproduktów – decyzja o kontynuowaniu procesu. Z kolei w przypadku gotowego produktu leczniczego orzeczenie o jego jakości jest krytycznie ważnym czynnikiem w procedurze zwalniania serii leku do obrotu.
Pobieranie prób materiałów i produktów oraz ich badanie to jednak nie wszystkie zadania laboratorium. Do innych podstawowych należą także badania mediów – wody o określonym stopniu czystości, w niektórych zakładach także pary czystej, sprężonego powietrza lub azotu, w zależności od tego, jakie media są aktywnie wykorzystywane w procesach produkcyjnych. Istotnym obowiązkiem laboratorium są również badania środowiska wytwarzania: czystości powietrza, powierzchni w pomieszczeniach produkcyjnych (przede wszystkim powierzchni krytycznych, czyli tych, które mają bezpośredni kontakt z powstającym produktem) oraz personelu produkcyjnego.
Organizacja pracy laboratorium Dla optymalnego wykonywania obowiązków przez laboratorium, firmy farmaceutyczne zwykle powołują do istnienia kilka głównych rodzajów laboratoriów: na ogół jest wśród nich laboratorium chemiczne (lub fizykochemiczne), w którym wykonuje się badania np. przy użyciu technik HPLC, TLC, UPLC czy badania z wykorzystaniem chromatografii gazowej. Mnogość rodzajów badań i metodologii jest ogromna, wymieniamy zatem jedynie kilka relatywnie najbardziej powszechnych.
Komentarze